حج

از کتاب پدر ، مادر ، ما متهمیم: خواهر ، برادر روشنفکرم: حجی که تو راست گفتی و مسخره کردی ! این حج حاجی است ، حج ابراهیم ، میعاد هر سال و هر نسل انسان است با ابراهیم! چه میعادی؟ که چه بکند؟ برسر نهضتی که او در جهان آغاز کرد باز با او همه سال پیمان ببندد و هر نسلی در زندگی با او عهد کند چه نهضتی؟ برای تولین بار ، نهضت استقرار توحید و نابودی شرکو خواهید گفت ، حالا که شرک نیست ، بت ها را هم که او شکست . حالا دیگر بتی وجود نداردریال چرا وجود دارد و بیشتر و قوی تر از همیشه وجود دارد! ابراهیم فقط یک شخصیت تاریخی نیست ، پیامبران بعد از او ، حتی پیامبر من ادامه دهنده ی راه اویند. پس راه ابراهیم راهی است که هنوز روندگان باید براهش بروند ، و نهضتش ، نهضت زندگی است ، و شرکی که او با آن مبارزه می کرد امروز بیشتر از زمان او بر جهان حکومت می کند ، و بدتر و خشن تر ، اما پنهانی!

حج یک نملیش عظیم بشری است ، هر سال و هر نسل ، هر انسانی موظف است که از رندگی و نظام اجتماعی بند ها و پیوند های خود ببرد و جامه و نشان و رنگ های طبقاتی و نژادی و خانوادگی و همه ی مرز و بند های پوچ و زشتی را که زندگی بر انسان تحمیل کرده و بشریت را قطعه قطعه کرده است همه را بریزد و در یک برابری بی رنگ و آزاد ، کفن پوش شود و وارد صحنه ی پر شکوهی گردد که در آن ، هر فردی نقش ابراهیم و داستان پر حرکت و پر هیجان این مهاجر مجاهد تاریخ را بازی می کند ، صحنه ای که در آن ، هر فردی نقش ابراهیم و داستان پر حرکت و پر هیجان این مهاجر مجاهد تاریخ را بازی می کند ، صحنه ای که در آن هرکسی بازیگر نقش اول است و در چنان مراسم پر تکان و انقلابی ، با تمام حرکات و حالات و اطوارش ، خاطره ی عظیم ابراهیم و هاجر و اسمعیل را تجدید میکند و تجسم می بخشد ، حج نمایش برابری انسان ها ، وحدت ملت ها و طبقات ، طواف عشق و توحید ، سعی کار و جهاد ، هجرت بسوی شناخت و بازگشت به سوی شعور و نیل به سر منزل عشق و ایده آل و جشن خون و قربانی اسمعیل خویش و بالاخره جشن پیروزی ابراهیمی هر فردی بر شیطان های سه گانه ی تاریخ و جامعه و درون است.   

محور اصلی حج نقطه ای است که قبله ی انسان هاست و نقطه مرکزی طواف یعنی کانون همه ی حرکات زندگی فرد و آن خانه هاجر است ، آرامگاه هاجر است.

عجب یک کنیز که با ابراهیم همگامی کرد عملش مانند اعمال ابراهیم به عنوان مناسک و فرائض حج همه ساله به وسیله میلیون ها مسلمان تقلید و تجدید می شود آری ، همه چیز نابود شونده است جز آنچه رو به خدا دارد خدا از میان همه پیامبرانش ، مصلحا نش، مقربانش ، عزیزانش ، و همه مردم جهان ، یک سرباز گمنام انتخاب می کند ، و مدفن او را پهلوی خانه خود مصاف هر سال و هر نسل تاریخ بشری اعلام می کند. او کی است؟ او برخلاف آن مذهبی که زن را یک انسان پست وحقیر و مهجور می داند ، این خدا از میان همه ی این چهره ها در تاریخ ، یک زن ، "هاجر" را انتخاب می کند ، یک اسیر ، یک مادر ، و اورا در جوار کعبه دفن می کند ، و مزار او را جزء خانه خودش اعلام می کند و به همه ی انسان ها ، حتی پیامبران بزرگش فرمان می دهد که برگرد این خانه طواف کنند ، این است ک آن حجی که هر عملش رمزی است و درس و حکمتی و تهذیبی و اصلاحی و در حج است که مسلمین یکدیگر را بهتر می شناسند و برای خیر و صلاح یکدیگر و خیر عموم مسلمین می اندیشند و مصمم می شوند و پیمان همکاری و همنشینی و تعاون می بندند...